Η διάρκεια και οι συνθήκες κράτησης παραβιάζουν την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και ως εκ τούτου οι κατηγορούμενοι για την απόδραση στις 30 Σεπτεμβρίου από τα κρατητήρια της Αστυνομικής Διεύθυνσης Θεσπρωτίας κηρύχθηκαν αθώοι. Αυτό αποφάσισε σε μία απόφαση που θα καταγραφεί στα ιστορικά το Μονομελές Πλημμελειοδικείο Ηγουμενίτσας.
Στην Ηγουμενίτσα τη νύχτα από 30 Σεπτεμβρίου προς 1η Οκτωβρίου, οι κατηγορούμενοι απέδρασαν, όντας κρατούμενοι στα κρατητήρια της Αστυνομικής Διεύθυνσης Θεσπρωτίας για παράνομη είσοδο στη χώρα. Ειδικότερα, την ώρα που οι φύλακες των κρατητηρίων απασφάλισαν και εισήλθαν σε αυτά, προκειμένου να αφαιρέσουν τα απορρίμματα των κρατουμένων, οι τελευταίοι τους απώθησαν βίαια με αποτέλεσμα οι μεν φύλακες να αδρανοποιηθούν, οι δε κατηγορούμενοι να διαφύγουν προς άγνωστη κατεύθυνση.
Στο σκεπτικό του δικαστηρίου, που δημοσιεύεται στην υπ’ αριθμό 682/2012 απόφασή του, αναφέρεται: «Η πράξη αυτή είναι αρχικά και τελικά άδικη και επιπλέον αρχικά καταλογιστή σε καθένα των δραστών της. Όμως αποδείχθηκε επιπλέον ότι οι συνθήκες κράτησης που βίωναν οι κατηγορούμενοι κρατούμενοι μέχρι την ημέρα απόδρασης τους και ειδικότερα ο πρώτος επί εννέα ημέρες, ο δεύτερος επί ένα μήνα, ο τρίτος επί δεκαέξι ημέρες, ο τέταρτος επί δεκαεπτά ημέρες, ο πέμπτος επί τριάντα ημέρες, ο έκτος επί τριάντα δύο ημέρες, ο έβδομος, όγδοος και ένατος επί δεκαοκτώ ημέρες, ο δέκατος επί τριάντα δύο ημέρες, ο ενδέκατος επί τριάντα τέσσερις ημέρες, ο δωδέκατος επί τριάντα μία ημέρες, ο δέκατος τρίτος επί τριάντα έξι ημέρες, ο δέκατος τέταρτος επί τριάντα πέντε ημέρες και ο δέκατος πέμπτος επί σαράντα πέντε ημέρες, είναι άθλιες και άκρως επικίνδυνες για ανθρώπινα όντα».
Στην απόφαση σημειώνεται πως:
1) Το κρατητήριο στο οποίο κρατούνταν ουδέποτε καθαρίζεται ή απολυμαίνεται και γενικότερα δεν τηρούνται εντός αυτού ούτε οι στοιχειώδεις κανόνες καθαριότητας και υγιεινής (υπάρχει μόνο μία χημική τουαλέτα για όλους τους κρατουμένους και βρίσκεται στο χώρο που κοιμούνται, δεν υφίσταται στο κρατητήριο καμμία παροχή νερού, οι δε κρατούμενοι υποφέρουν από ψείρες, ψύλλους, ψωρίαση, τύφο, δερματικές παθήσεις και λοιπές λοιμώδεις μεταδοτικές ή μη ασθένειες). Έτσι, ο χώρος κράτησης των κατηγορουμένων αποτελεί σοβαρή εστία μικροβίων, ιών και λοιπών βλαπτικών για τον άνθρωπο μικροοργανισμών, η ανάπτυξη των οποίων ευνοείται από τη συνεχή σώρευση μεγάλου αριθμού κρατουμένων από διάφορες χώρες προέλευσης (κυρίως της Ασίας ή της Αφρικής), που δεν έχουν πλυθεί / καθαριστεί ή αλλάξει ρουχισμό επί εβδομάδες ή και μήνες.
2) Στο εν λόγω κρατητήριο, που έχει συνολικό εμβαδά 15,00 m2 στοιβάζονται άνω των 30 άτομα, με αποτέλεσμα να μην επαρκεί ο χώρος για όλους και να αδυνατούν να ξαπλώσουν όλοι τα βράδια στο έδαφος (δεν υφίστανται κλίνες) για να κοιμηθούν.
3) Οι κατηγορούμενοι ήσαν περιορισμένοι στο κρατητήριο επί 24 ώρες το 24ωρο χωρίς δυνατότητα εξόδου, άσκησης, αναψυχής ή αυλισμού (βλ. τις καταθέσεις των μαρτύρων και τις απολογίες των κατηγορουμένων).
«Ως εκ τούτου, κρίνεται ότι απέδρασαν για να αποτρέψουν σοβαρό και αναπότρεπτο με άλλα μέσα κίνδυνο που απειλούσε χωρίς δική τους υπαιτιότητα την υγεία τους και ειδικότερα για να αποτρέψουν τη μόλυνση τους από μεταδοτικές μολυσματικές ασθένειες, δεδομένης της ιδιαιτέρως δυσχερούς πρόσβασης τους σε ιατρική φροντίδα, φαρμακευτική αγωγή και νοσοκομειακή περίθαλψη. Για το λόγο αυτό κρίνεται ότι αίρεται ο αρχικός καταλογισμός της (αρχικώς και τελικώς) άδικης πράξης της απόδρασης που τέλεσαν» αναφέρεται στην απόφαση.
Στηριζόμενο σε αυτά τα στοιχεία, το δικαστήριο έκρινε ότι παραβιάζονται τα άρθρα 3, 8, 13 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, κήρυξε τους κατηγορούμενους αθώους, ενώ επέβαλε στο Δημόσιο να πληρώσει τα δικαστικά έξοδα.
