Έξι μέρες στη γειτονική Τουρκία εξελίσσεται μια μοναδικής έντασης και ποιότητας κοινωνική εξέγερση, που αντίστοιχό της δεν έχει γνωρίσει η σύγχρονη ιστορία της. Ο χαρακτήρας της εξέγερσης είναι πολυποίκιλος, όπως και τα νοήματά της: στην ουσία η εξέγερση ξεκίνησε για τη διεκδίκηση ενός πάρκου από την «ανάπλαση» και μετεξελίχθηκε και εμπλουτίστηκε με γενικότερα περιεχόμενα που αφορούν την καθημερινή ζωή στην ισλαμονεοφιλελεύθερη Τουρκία. Στην ουσία αυτό το ξέσπασμα, που ακόμα δεν μπορεί να προβλεφθεί πού μπορεί να οδηγήσει, είναι όπως όλες οι εξεγέρσεις των τελευταίων χρόνων σε Ανατολή και Δύση: δεν είναι η απάντηση αλλά η ερώτηση, η διερεύνηση των απελευθερωτικών κοινωνικών δυνάμεων και δυνατοτήτων. Για την κοινωνία της Τουρκίας που «μαστίζεται» από τον ιδιότυπο ισλαμικό «νεοσυντηριτισμό» είναι επίσης μια απόπειρα διεύρυνσης του κοινωνικού ριζοσπαστισμού στον αντίποδα των συντηρητικών συστημικών επιλογών των τελευταίων χρόνων (νόμοι για εκτρώσεις, αλκοόλ, δυνατότητα συνδικαλιστικών και εργατικών διεκδικήσεων κτλ).
Στη γείτονα παίζονται πολλά και μέσα σε αυτή τη ρευστή κοινωνικά συγκυρία, επαναχαράσσονται οι ενδοσυστημικές αντιφάσεις και επανοπλίζονται οι ενδοσυστημικοί ανταγωνισμοί, αυτοί που τα αστικά media συμπυκνώνουν στη διάκριση ανάμεσα σε ισλαμιστές και κεμαλικούς-κοσμικούς αλλά και στη χρόνια «αντιπαράθεση» ισλαμιστών και στρατού κτλ. Οι ρηγματώσεις και επαναπροσεγγίσεις των δύο πόλων τα τελευταία χρόνια απέχουν αρκετά από αυτό που είχαν υπάρξει όταν το ισλαμικό κόμμα του Ερντογάν άρχισε να αχνοφέγγει ως συστημική δυνατότητα διαχείρισης μερικά χρόνια πριν. Και θα το δούμε να μετεξελίσσεται εκ νέου μέσα από αυτήν την κοινωνική σύγκρουση όχι απαραίτητα ως μια αντιπαράθεση μεταξύ δύο ανταγωνιστικών εξουσιαστικών πόλων, αλλά ως ένας ενιαίος βραχίονας για την «υπεράσπιση της κοινωνικής ειρήνης». Εξάλλου η πάταξη των «εσωτερικών εχθρών» είναι το modus vivendi του αστικού τουρκικού κράτους από ιδρύσεώς του.
Μέσα σε όλα αυτά δεν πρέπει να ξεχνάμε το ρόλο των γεωπολιτικών-γεωστρατηγικών επιλογών και καταμερισμών ισχύος. Τα προηγούμενα δύο χρόνια σε κάποιες εξεγέρσεις στον αραβικό κόσμο (Λιβύη, Συρία) -εξεγέρσεις που οι δυτικοί δημοκράτες βάφτισαν ως «αραβική άνοιξη»- η κοινωνική ρευστότητα που δημιουργήθηκε είχε ως αποτέλεσμα την αντιστροφή και τον εκφυλισμό των εξεγέρσεων σε ενδοκυριαρχικές μάχες με πλανητικά συμφέροντα. Στο προκείμενο, η ανακοίνωση του state department είναι ενδεικτική: «η μακροπρόθεσμη σταθερότητα, ασφάλεια και ευημερία στην Τουρκία μπορούν να διασφαλιστούν καλύτερα με την εγγύηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων της γνώμης και της συνάθροισης»… Κάποιος θα μπορούσε να πει πως πρόκειται για μια κλασσική ανακοίνωση. Αυτό που όμως επιδέχεται αξιολόγησης και κριτικής είναι αυτή η φράση «μπορούν να διασφαλιστούν καλύτερα». Γιατί προφανώς, δείχνει το μέγεθος της αλαζονείας αλλά και της βαρύτητας της παραδοχής ότι η παροχή «αστικών δικαιωμάτων» δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένας τεχνικός όρος πολιτικής διαχείρισης κοινωνιών που μπορεί να αρθεί άμεσα εάν «η σταθερότητα, ασφάλεια και ευημερία» το απαιτήσουν….
Αναπνέουμε τον ίδιο αέρα με τους εξεγερμένους. Είμαστε και θα είμαστε στο πλάι τους.